Bij ongeveer één procent van de werknemers is wel eens beslag gelegd op het loon. In de horeca, de industrie en de bouw is dit ruim het dubbele. Dit beslag zou de werkgever rond € 13.000 kosten bij een modale werknemer. Naast dit financiële eigenbelang van de werkgever, wegen de risico’s van extra stress en verzuim. Deze gegevens blijken uit onderzoek, dat zeer verhelderend is, ook voor de arbosector.
Veilige sfeer taak voor werkgevers
Het economenblad ESB wijdde onlangs een artikel aan dit onderzoek. Stichting Instituut GAK financierde het voor meer kennis over de mogelijke rol van werkgevers bij schuldhulpverlening. Er werden diepte-interviews gehouden met 20 werknemers met schulden; 755 werkgevers vulden een online-vragenlijst in. Door weging van de resultaten is er een representatief beeld, aldus onderzoeksbureau Panteia.
“Financiële problemen zijn een thema om ondersteuning op te bieden in het kader van goed werkgeverschap”. Vier op de vijf werkgevers onderschrijven die stelling. Vaak echter zien ze problematiek pas bij (dreigend) loonbeslag. Een aantal vooral ‘grote’ werkgevers neemt feitelijk actie, zoals de gelegenheid voor overuren of budgetcoaches aanbieden. Veel werkgevers aarzelen echter zich ‘te bemoeien’ ook al vermoeden ze de problemen; werknemers zouden volgens hen de eerste stap moeten zetten. Maar werknemers met financiële problemen voelen schaamte en onveiligheid. De onderzoekers zien als uitweg dat werkgevers zorgen voor een veilige sfeer en in ieder geval inzetten op een verwijzing naar ondersteuning. ‘Grote’ werkgevers kunnen leidinggevenden trainen op onderkenning van problematiek en voorzieningen treffen. Wat betreft andere werkgevers is het belangrijk dat ze “de sociale kaart” kennen voor verwijzing als de werknemer de kwestie meldt of een loonbeslag plaats vindt.
En de arbosector?
Werkgevers blijken dus te willen helpen en te kunnen helpen bij schuldenproblematiek, al is er veel “handelingsgêne”. Het onderzoeksrapport geeft enige informatie over de activiteiten van bedrijfsartsen en andere arboprofessionals. Hoe komen werkgevers op de hoogte van mogelijkheden om de werknemer te ondersteunen? Slechts 15% van de werkgevers noemt daarbij de arbodienst of bedrijfsarts.
Panteia informeerde desgevraagd meer. Het heet in de arbosector bekend dat schulden tot meer verzuim leiden. Aan de werkgevers in het onderzoek is gevraagd hoe ze te weten komen dat een werknemer financiële probleem heeft. Dan blijkt ‘extra verzuim’ maar een fractie van alle signalen. vooral in het midden- en kleinbedrijf. Het levert nauwelijks meer informatie dan ‘het geruchtencircuit’ in arbeidsorganisaties. De arbodienst of bedrijfsarts scoort eveneens laag als bron voor werkgevers over mogelijkheden voor resp. feitelijke ondersteuning van werknemers met financiële problemen.
Dit kan en moet beter
De arbosector beroept er zich op dat werkgevers van de arboprofessionals geleerd hebben een lastige issue als verzuim bespreekbaar en beheersbaar te maken. Het is op z’n minst verwonderlijk dat mogelijke schuldenproblematiek daarbij kennelijk weinig aandacht kreeg. Een aantal arbodiensten heeft – blijkens hun site – zeker alertheid wat betreft financiële moeilijkheden van werknemers. Sommige hebben gericht aanbod aan werkgevers. Zij kunnen zich afvragen of dat aanbod voldoende onder de aandacht komt bij werkgevers en werknemers. Andere arbodienstverleners zouden moeten nagaan hoe ze op dit punt een been kunnen bijtrekken. Werkgevers willen wel, het gaat erom ze over hun handelingsverlegenheid heen te helpen. De arbosector hoort schulden als stressfactor mee te nemen in (preventieve) activiteiten.
Dit artikel is d.d. 17-12-21 aangepast met kernachtiger weergave van cijfers.