Nu nogal eens beroep op verzuim
Onderzoek van Panteia laat zien wat al vaak vermoed werd: de verzuimcijfers bevatten waarschijnlijk situaties van rouw om het overlijden van een naaste.
Burn-out
Het CNV heet bron van inspiratie voor het CDA. Het vakverbond bepleit al jaren een wettelijk rouwverlof van twee weken. Het baseert dat op onderzoek in zijn opdracht door Maurice de Hond: een op de tien werkenden die een dierbare heeft verloren, krijgt een burn-out door de combinatie rouw en werk. Een op de vijf krijgt te weinig steun van zijn werkgever om goed te kunnen functioneren. De bond vindt de wettelijke regeling (zoals vier dagen verlof bij een overlijden in de 1e graad) absoluut tekort schieten. Dat geldt ook de 10 à 20 procent van de cao’s in Nederland met een rouwverlof dat ruimer is dan de periode tussen het overlijden en de uitvaart. Meestal gaat dat om maatwerk in duur van het verlof en de voorwaarden ervoor. Een aantal cao’s is helder: er is sprake van (maximaal) 10 dagen betaald rouwverlof.
De Tweede Kamer vroeg eind 2020 om onderzoek: wat zijn bestaande mogelijkheden, wat zijn behoeftes van werknemers die te maken hebben met verlies en rouw? Dat onderzoek, uitgevoerd door bureau Panteia, is onlangs verschenen.
Verder dan het formele
De onderzoekers constateren dat werkgevers in de praktijk doorgaans een stuk verder gaan dan het formeel geregelde. Ze lijken begrip te hebben voor de noodzaak voor rust en ruimte na een ingrijpend verlies. Vaak worden er combinaties gemaakt van bestaande of aanvullende verlofmogelijkheden met vakantiedagen of onbetaald verlof. Ziekmeldingen – misschien oneigenlijk – spelen ook een rol.
Het onderzoeksbureau vindt een wettelijke vorm van rouwverlof een te overwegen stap. Minister van Gennip van SZW (CDA) stuurde het rapport naar de Tweede Kamer, met een wat hybride reactie. Ze erkent de behoefte aan rouwverlof én ziet een noodzaak van maatwerk. Ze schrijft: “Wettelijk verlof verhoudt zich slecht tot maatwerk, maar kan wel een basis bieden van waaruit verder aandacht kan worden gegeven aan de rouwverwerking en terugkeer naar het werk.” Tegelijk ziet ze nog onduidelijkheden bij rouwverlof: hoe is het vorm te geven, voor welke situaties is het bedoeld, wie draagt de kosten? En “.. hoe dit kan worden ingepast in het – in sommige opzichten complexe – verlofstelsel.” Ze betrekt het vraagstuk bij een nadere inventarisatie van mogelijkheden om het verlofstelsel te vereenvoudigen, met name wat betreft verlof voor zorgdoelen. Ze zal het na de zomer starten, ze wil de sociale partners erbij betrekken. De minister zegt dat ze mogelijk kan aansluiten bij de actie van de SER voor maatschappelijk verlof.
Traag
De SER bracht juni 2021 advies uit over hervorming van de arbeidsmarkt. Daarin was de Raad kritisch over huidige verlofregelingen: die zijn onoverzichtelijk en “nodigen werkgevers niet uit tot het aangaan van een arbeidsovereenkomst.” De SER zou “op korte termijn” adviseren over stroomlijnen van regelingen voor maatschappelijk verlof zoals vaderschapsverlof. Hij wil daarbij een evenwichtige verdeling van risico’s tussen werkgevers, werkenden en het collectief.
Dat laatste is anders dan de huidige situatie waarin werkgevers de meeste lasten dragen. Die complexiteit verklaart waarom de SER verwacht op z’n vroegst eind november 2022 advies uit te brengen, zo blijkt bij navraag.
Vervolg
Na zo’n advies volgen er enkele jaren voor eventuele wetgeving. Minister van Gennip lijkt een slimme zet te hebben gedaan: ze legt de kwestie van rouwverlof bij de SER. Op risico af dat deze verder vertraagt in stroomlijnen van de vele verlofvormen, een hoofdpijndossier van de werkgeversorganisaties. De arbosector heeft dus wat betreft rouw vooralsnog veel maatwerk te leveren.
Nieuwsbericht van het CNV
https://www.cnv.nl/nieuws/vijf-dagen-rouwverlof-is-natuurlijk-helemaal-niks/
De brief van minister van Gennip, met het onderzoeksrapport als bijlage
Advies van de SER
https://www.ser.nl/-/media/ser/downloads/adviezen/2021/sociaal-economisch-beleid-2021-2025.pdf