Kwaliteit op Maat, brancheorganisatie voor duurzaam werk
Nieuwsbrief KoM 4 oktober 2021
‘Nieuwe koers naar brede welvaart’
Wat brachten Prinsjesdag en de Algemene Politieke Beschouwingen voor de arbosector?
De Tweede Kamer heeft ongekende veranderingen in de Rijksbegroting aangebracht, al zijn het enkele promillen van het geheel. De Kamer plant behandeling van de begroting van Sociale Zaken en Werkgelegenheid in week 48, dan weten we of haar nieuwe élan doorzet.
Nieuws in de begrotingsstukken?
Diverse organisaties bekeken de stukken voor Prinsjesdag en concludeerden, net als uw redacteur, dat er weinig nieuws is. Werkgeversorganisaties betreuren het uitblijven van vernieuwing van de arbeidsmarkt. Vakbond FNV ook, en ze mist koopkrachtherstel. Bij gemeenten is er verwondering; in september vorig jaar werd voor 2022 aangekondigd 110 miljoen voor hun (arbeids)re-integratie van met name bijstandscliënten, nu is sprake van slechts 58 miljoen. De Gezondheidsraad publiceert haar werkprogramma ook op de derde dinsdag; in 2022 werkt ze aan (het eerder gevraagde) advies ‘vaccinatie en werk’ in den brede, en aan een ‘afwegingskader causaliteit ernstige stoffengerelateerde beroepsziekten’ met het oog op de komende regeling voor tegemoetkoming. Tenslotte: allemaal een pluim van de Koning, hij zei in de Troonrede: “Positief is ook hoeveel mensen tijdens de coronacrisis in ons aller belang doorwerkten, vaak onder moeilijke omstandigheden. Nederland is u dankbaar.”
Wat betreft de arbeidsmarkt-in-brede-zin is te verwachten dat een Regeerakkoord koerst op het MLT-advies van de SER. Dat staat voor middellangetermijnadvies (wat een woord) van de Sociaal-Economische Raad. De titel: ‘Nieuwe koers naar brede welvaart’. Het was juni jl. voor het eerst in 15 jaar dat de SER tot een unaniem advies kwam voor een nieuw kabinet. Het recente SER-magazine geeft er opnieuw aandacht aan: meerdere artikelen en interviews met kopstukken van werkgevers- en werknemersorganisaties. Dit duidelijk om druk uit te oefenen op de formatie. Een paar hoogtepunten.
Mariëtte Hamer, SER-voorzitter, vindt het advies een nieuwe koers naar brede welvaart. “Het is een akkoord waar de politiek niet omheen kan.” Ze benadrukt dat werkgevers en werknemers het opbrachten verder te kijken dan hun directe eigenbelang. “Daar kan de politiek nog een voorbeeld aan nemen.”
Tuur Elzinga, FNV-voorzitter ziet dit advies als een kantelpunt: “Bij structureel werk hoort een vaste baan. ….. we concurreren bijvoorbeeld op innovatie, maar níét op arbeidsvoorwaarden.” Het voorgestelde hoger minimumloon bevordert welvaart die bij iedereen terechtkomt. En: “Van een goede publieke sector wordt een hele samenleving beter.”
Ingrid Thijssen, VNO-NCW-voorzitter: “Dit advies biedt een nieuw kabinet kans op een vliegende start.” Ze verwelkomt de aandacht voor het van-werk-naar-werk brengen van mensen. Sommige sectoren schreeuwen immers om personeel, terwijl andere krimpen.
Sjaak van der Tak, voorzitter van de Land- en Tuinbouw Organisatie Nederland ziet in het advies een lijn “… die goed is voor de economie, de landbouw en voor de natuur. Een lijn die bovendien past bij het stikstofakkoord dat we eerder met een groot aantal partijen sloten.”
Jacco Vonhof, voorzitter MKB-Nederland: “We zijn zeker ook blij met het gezamenlijke advies om de regeldruk nu eens echt te verminderen.” De huidige risico’s en verantwoordelijkheden bij aannemen van nieuwe werknemers bevorderen ongewenste flexconstructies. “Daarom is de samenhang in dit advies – minder zulke constructies én minder regeldruk – zo belangrijk.”
Wordt de rekening niet te gemakkelijk bij de overheid neergelegd?
Die vraag stelt de journalist van het magazine aan SER-voorzitter Hamer. Uw redacteur vroeg het zich ook al af in de KoM-nieuwsbrief van 7 juni over het MLT-advies. Dat wil een regeling waardoor onder voorwaarden een werkgever tijdelijk de arbeidsduur van z’n werknemers 20% kan verminderen; voor 75% van de loonkosten daarvan zou compensatie van rijkswege moeten komen. Wat zegt Hamer? “Investeringen die bijdragen aan ons verdienvermogen verdienen zichzelf terug.”
Per saldo: perspectief
De KoM-nieuwsbrief informeerde al eerder over onduidelijkheden in het MLT-advies. Zo blijken er verschillende interpretaties over verlichten van de re-integratietaken van kleine bedrijven na het eerste ziektejaar. De SER-info voegt een nieuwe interpretatie toe, zie de illustratie.
Partijen focussen nu op aspecten met belang voor hen en hun achterban, de koppeling met de klimaatcrisis lijkt wat gezocht, de SER-voorzitter bezigt een gemeenplaats. Hoe dan ook geeft het geheel perspectief voor de arbosector: de twee jaar loondoorbetaling bij ziekte blijft, continuïteit in verzuimbegeleiding eveneens, en de nadruk op het van-werk-naar-werk brengen van mensen zet tweede spoor re-integratie in een nieuw licht.
Regelingen vroegpensioen: ‘zo was het niet bedoeld’
‘Bijna niemand vroegpensioen’
In juni 2019 vierde de Nederlandse polder een triomf: na letterlijk decennia onderhandelen was er een akkoord over vernieuwing van het pensioenstelsel. Dat krijgt de komende jaren gestalte. Per januari dit jaar is al de door de FNV fel bevochten optie van vroegpensioen mogelijk, van belang voor ‘zware beroepen’. Bij cao is er de mogelijkheid van regelingen voor vervroegde uittreding (RVU’s). Werkgevers mogen werknemers drie jaar voor de AOW-leeftijd tot € 22.164 per jaar (bedrag 2021) meegeven, zonder dat zij de fiscus daarover 52% pseudo-eindheffing moeten betalen. Dit geldt tot en met 2025.
Weinig gebruik van weinig regelingen
Minister Koolmees publiceerde onderzoek naar cao’s, op basis van een vragenlijst onder cao-partijen betrokken bij de 100 grootste cao’s. Deze 100 zijn representatief voor het totaal. Eind maart gold voor een kwart van de werknemers een cao-afspraak over vroegpensioen. Dat wil zeggen: voor ruim de helft van de werknemers betreft die afspraak een voornemen van sociale partners of onderzoek naar de opties. Net een kwart heeft een regeling. Eind maart kon dus 7,5% van de werknemers in ons land een beroep doen op een regeling vroegpensioen. Koolmees tekent aan dat op onderdelen de situatie inmiddels gunstiger is door latere afspraken. De cao-informatie van de Algemene Werkgevers Vereniging Nederland bevestigt dat. Maar ook toont dat aan dat de regelingen bepaald niet alleen ‘zware beroepen’ dienen. Koolmees’ enquêterapport geeft de schatting dat ruim 20.000 werknemers gebruik gaan maken van een RVU in de looptijd tot eind 2025.
‘Er zal echt iets bij moeten’
NOS-nieuwsuur wijdt begin september een item aan het vroegpensioen. Het meldt dat de RVU bijvoorbeeld ook voor kantoormedewerkers wordt ingezet. Verder is de regeling financieel onaantrekkelijk. Dit zeker voor mensen die het bedrag moeilijk kunnen aanvullen, zoals eenverdieners met een laag pensioen. Volgens FNV-bestuurder John Klijn pakt de regeling niet goed uit voor de mensen waarvoor hij bedoeld is. “Veel mensen zijn dolblij geworden van het pensioenakkoord. Maar voor sommige groepen is het echt te weinig. Er zal echt iets bij die 1847 euro bruto moeten om de regeling aantrekkelijker te maken.” Spijt dat de FNV instemde met het akkoord? “Op dat moment was dit het hoogst haalbare. Maar het moet gewoon beter.”
SP-Kamerlid Bart van Kent reageert op Twitter: “Geen indexatie voor iedere generatie, voor bijna niemand vroegpensioen, geen regeling voor pensioen na 45 jaar werken, geen AOW op 66: wanneer trekken partijen de conclusie dat het pensioenakkoord een mislukking is?”
Per saldo
• Gezien de voorgeschiedenis was te verwachten geweest dat RVU’s snel tot stand zouden komen, in ieder geval sneller dan we nu zien. De pers schrijft niet over de blaam die sociale partners zelf treft. Vroegpensioen is geen voorziening die met terugwerkende kracht toe te kennen is.
• De vaste lezer weet het, een échec was al meermalen voorzien in de KoM-nieuwsbrieven. We hebben alles op alles te zetten om (vooral oudere) werknemers nog op een verantwoorde wijze hun pensioen te laten halen.
• Waarschijnlijk denken sociale partners de uitkeringen vroegpensioen deels te financieren uit de MDIEU, de Maatwerkregeling Duurzame Inzetbaarheid en Eerder Uittreden. Minister Koolmees heeft deze zo ingericht dat voor elke Euro die hij subsidieert voor eerder uittreden, de partijen twee Euro daarvoor moeten bijleggen, alsmede een Euro voor bevorderen van duurzame inzetbaarheid, waar de overheid dan weer wat bijlegt. Volgt u het nog? We schreven ruim een jaar geleden, en nu weer: kansen voor de arbosector!
Meer cijfers over regelingen op de KoM-site
Zie het KoM-nieuwsbericht van 21 augustus 2020 over de systematiek van de MDIEU
SAVE THE DATE
1 december, 14-16 uur, online of hybride
ALGEMENE LEDENVERGADERING KOM
waarin thema ‘Sterkere rol werknemer bij re-integratie’
Bedrijven rookvrij per 2022
Privacykwestie (?) aan de orde gesteld – Autoriteit Persoonsgegevens antwoordt niet
Stoptober: de maand met geconcentreerde actie om mensen van het roken af te brengen. Voor de arbosector is de regelgeving voor werk belangrijk. Sinds juli zijn rookruimtes verboden in de (semi-)publieke sectoren en openbare gebouwen, per januari 2022 geldt dat ook voor rookruimtes in het bedrijfsleven. Aldus de Tabakswet, in vervolg op het Nationaal Preventieakkoord. De digitale nieuwsvoorziening ArboRendement geeft aandacht aan diverse bijzonderheden en uitzonderingen.
• Het rookverbod geldt niet op de thuiswerkplek, daar telt de vrijheid van persoonlijke levenssfeer.
• Het geldt evenmin in de open lucht. Maar een werkgever kan, binnen het instructierecht, roken op het bedrijfsterrein verbieden.
• Een bedrijfsauto dient als werkplek, dus geldt daar het rookverbod, ook bij privéritten.
• De wetgever wijst in de toelichting op het belang dat werkgevers en bedrijfsartsen werknemers ondersteunen in stoppen met roken. De nieuwsredactie van ArboRendement ziet een tegenstrijdigheid. Of iemand rookt is een gezondheidsgegeven. De werkgever mag bevragen noch registreren. Steun voor stoppen aanbieden kan dan lastig zijn. De redactie schrijft “Rendement heeft de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) om opheldering gevraagd, maar die gaf aan te weinig bezetting te hebben om de vraag te kunnen beantwoorden.” Het nieuwsbericht sluit af met de werkgever in overweging te geven steun voor stoppen te bieden via de bedrijfsarts of arbodienst.
Privacyspijker op laag water gezocht?
De NVAB voert het project “Rookvrije organisatie”. Uw KoM-redacteur doorzocht die sitepagina’s of deze ‘privacykwestie’ daar bekend is. Dat bleek niet het geval. We houden het er maar op dat werkgevers ook zonder tussenkomst van de bedrijfsarts gericht een hulpaanbod voor stoppen met roken mogen doen. Toch?
Seksuele intimidatie hardnekkig Bijna een halve eeuw geleden begon de erkenning als arbeidsrisico. Seksuele intimidatie is alomtegenwoordig en wordt lang niet altijd gerapporteerd. De Amerikaanse onderzoeker Joni Hersch beschrijft de stand van zaken in de VS en voorzover mogelijk elders. Nederland scoort ongunstiger dan Denemarken, Finland en Zweden. Lees het op de KoM-site
Illustratie Arboportaal
Doe uw voordeel met onze website!
Op de site van de KoM vindt u vele pagina’s met documentatie en ontwikkelingen. Onder tabblad Service vindt u pagina’s waar KoM-leden hun voordeel mee doen, voor klanten en zich zelf.
Tweet 
Deel 
Doorsturen