Hoofd Arbeidsinspectie wijst op belang arbocatalogi

De Tweede Kamer stemde voor moties voor vereenvoudigen, zo niet vervallen van de deskundige toets op de RI&E, kortweg aan te duiden als ‘RI&E-toets door drie deskundigen’. Werkgeversorganisaties toonden zich tevreden, vakbonden reageerden negatief. De issue blijft de gemoederen bezig houden.

Haaks op preventie

Werkgevers zullen toets-door-drie ontwijken

  • De Nederlandse Academie voor Arbeidswetenschappen verzorgt een opleiding voor Arbeids- & organisatiedeskundigen. Oprichter Vincent Vrooland geeft op LinkedIn z’n inschatting van de gevolgen van de moties. De ‘toets-door-drie’: “Natuurlijk zullen er wel grote bureaucratische bedrijven zijn die er nog mee doorgaan. Maar de gemiddelde werkgever zal wel denken: bij twijfel niet doen. En zal ook wel inschatten dat de NLA/Arbeidsinspectie niet een tandje extra zal inzetten op dit onderwerp.” Over het alternatief is hij ook niet optimistisch. De ‘toets-door-drie’ lijkt te leiden tot twee niveaus van deskundigen. Naast het huidige een generalist voor een ‘toets-door-een’. Onhaalbaar, volgens Vrooland: “Daar ken ik er maar een paar van.”

Arbowet is een moderne wet

ToeZine is een digitaal magazine voor professionals in toezicht en handhaving. Inspecteur-generaal van de Arbeidsinspectie Rits de Boer schrijft er een column, over hoe modern de Arbowet nog altijd is. Bijvoorbeeld der RI&E: “Een voorschrift aan werkgevers om zich eerst te bezinnen voor hun medewerkers met hun werkzaamheden beginnen.” In de tweede alinea werpt hij een vraag op: “Maar is zo’n RI&E nou niet weer een sprekend voorbeeld van de veelheid aan regeltjes waar je als werkgever gek van wordt en die we ook wel kunnen afschaffen? Na mijn tien jaar Arbeidsinspectie durf ik wel te zeggen: de RI&E is vooral een bewezen effectief voorschrift.”

‘Een branche mag op basis van de wet arbo-afspraken maken. Terwijl dat op andere terreinen, bijvoorbeeld bij prijsafspraken, juist een absolute no-go is.’

De Boer noemt als een van de moderne principes: hanteren van de stand van wetenschap en professionele dienstverlening. “Daarbij helpen branches met branchecatalogi. Praktische gidsen met afspraken en richtlijnen voor veilig en gezond werken in specifieke sectoren. Een branche mag daar op basis van de wet afspraken over maken. Terwijl dat op andere terreinen, bijvoorbeeld bij prijsafspraken, juist een absolute no-go is. De inspectie hanteert de arbocatalogi, na een check, vervolgens ook als uitgangspunt in haar toezicht. Toepassing van de tips en tricks uit de catalogus voor werken op daken bijvoorbeeld verlaagt naar onze inschatting de kans op ongevallen met zeker een factor 100.”

KoMmentaar

  • De column van De Boer doet denken aan ambtelijke ongehoorzaamheid. Daar is letterlijk geen sprake van, hij maakt geen gewag van de moties of enige politieke opvatting. Zijn column verscheen 10 december, de moties (aangenomen op 12 november) zullen hem echter wel bekend zijn geweest.
  • Hoe dan ook, de column van de Inspecteur-generaal is veelbetekenend. Regelmatig vraagt de SZW-kamercommissie deze functionaris om een persoonlijke toelichting op stukken van de Arbeidsinspectie. Hij is vrijwel de enige SZW-ambtenaar die in zo’n sessie met de Kamerleden kan spreken zonder tussenkomst van de minister.
  • Opmerkelijk is wel dat De Boer geen opmerking maakt over de kwaliteit van de RI&E’s. In een rapport dat daarover door de NLA is opgesteld geeft zij aan dat de belangrijkste risico’s te vaak niet in de RI&E opgenomen zijn.
  • Ook veelbetekenend is dat De Boer verwijst naar de arbocatalogi. Deze komen voort uit de arbowetswijziging van 2007, waarbij het sociale partners mogelijk werd regeldruk te verlichten door branchespecifieke middelen voor gezond en veilig werk. Daar heeft iets meer dan de helft van branches gebruik van gemaakt: ruimte voor verbetering!
  • De Boer heeft het bij zijn verwijzing naar arbocatalogi niet over de problemen die sociale partners ondervinden bij het goedgekeurd krijgen van de arbocatalogus door de NLA. De ‘lichte toets’ door de NLA is inmiddels ingeruild voor een meer dan gedegen beoordeling, met als resultaat dat veel werkgeversorganisaties daar geen tijd meer in investeren. Zonde van zo’n mooi concept voor polderend Nederland op het gebied van arbeidsomstandigheden.

KoMclusie

  • Had de kamercommissie De Boer maar gehoord vóór de stemming over de moties …
  • De verantwoordelijke staatssecretaris Nobel (VVD) zal zich op enigerlei wijze moeten uitspreken over de moties. Het kan voor professionals en politici interessant zijn te bezien en zo nodig te bevragen hoe zich dat verhoudt tot De Boers column.
  • Daarnaast blijft de kwaliteit van de RI&E een punt van aandacht. In het verlengde daarvan geldt ook de vraag, die voor zover ons bekend nog niet beantwoord is, maar wel zeker relevant: is de kwaliteit van de toetsing/ de getoetste RI&E’s substantieel beter geworden sinds die door drie kerndeskundigen wordt getoetst? Mocht dat niet het geval zijn, dan kan deze extra inzet van arboprofessionals beter aan primaire preventie besteed worden.
  • Het KoM-hoofdpunt blijft onveranderd. Wat betreft de RI&E is er een nieuwe aanpak nodig: in samenwerking van werkgevers, werknemers, professionals en ministerie.

RI&E