Onderzoek met betekenis voor de arbosector
Welvaartsstaten rekenen het tot hun taak arbeidsbemiddeling te (doen) verzorgen. Zo nodig met scholing. Wie niet op eigen kracht vanuit werkloosheid een baan weet te vinden, moet steun kunnen krijgen. In sommige landen, zoals Australië, besteedt de overheid dit sinds 1998 volledig uit aan private partijen. In de VS hebben staten de mogelijkheid te kiezen en zijn er diverse praktijken. Nederland kent sinds begin deze eeuw een middenweg: UWV besteedt een deel van de plaatsing van werklozen uit aan private organisaties. De resultaten hierbij van zowel UWV als particuliere bemiddelaars staan voortdurend onder kritiek.
Is er nu ervaring opgebouwd voor de hamvraag: wat werkt beter, publieke of private arbeidsbemiddeling? De Duitse Gesine Stephan* verzorgde een literatuuronderzoek. Kan dat een bijdrage leveren in het soms ideologische debat publiek vs. privaat?
Voorbeelden
- De VS-staat Michigan deed een experiment. Moeilijk te plaatsen deelnemers aan het programma “Aid to Families with Dependent Children” werden willekeurig toegewezen aan particuliere aanbieders, die intensiever dienstverlening boden. De uitkomst: geen substantieel hogere effecten op het vinden van een baan; de plaatsingspercentages van de particulier bemiddelde personen lagen onder de 50%.
- In Denemarken werd het effect bekeken van het uitbesteden van arbeidsbemiddeling voor werkzoekenden met een universitair diploma, in twee grootstedelijke gebieden, minder dan drie maanden werkloos. Particuliere aanbieders leverden intensievere, op werkgelegenheid gerichte diensten, die eerder tijdens de werkloosheid werden aangeboden. Maar de effectiviteit van publieke en private dienstverleners verschilde niet wat betreft het resulterende aandeel in reguliere resp. gesubsidieerde werkgelegenheid, in uitkeringsafhankelijkheid en in werkloosheid.
Contractering, monitoring
De auteur vond naast deze voorbeelden niet veel onderzoeken die aan wetenschappelijke maatstaven voldeden, zoals gerandomiseerde toewijzing van werklozen aan een van de alternatieven. Wel gaven deze onderzoeken aan dat publieke arbeidsbemiddeling niet minder effectief of minder kostenefficiënt is dan die van particuliere bureaus. Een deel ervan constateerde zelfs meer effectiviteit en kostenefficiëntie van publieke voorzieningen dan de private alternatieven in de onderzochte regio’s.
Daarnaast bleek het waarborgen van de kwaliteit van particuliere arbeidsvoorziening veel met zich mee te brengen. Het ontwerpen en sluiten van contracten, monitoring en toezicht: het bleek hoge eisen te stellen.
Relevant
Deze uitkomsten verdienen voorzichtige interpretatie. Zoals vaak in internationale vergelijkingen kan er sprake zijn van niet onderkende verschillen tussen landen, die de resultaten beïnvloeden. Dat neemt niet weg dat dit en ander vergelijkend onderzoek relevant kan zijn.
De Onafhankelijke Commissie Toekomst ArbeidsongeschiktheidsStelsel (Octas) heeft een variant 2 gemaakt. Daarin wordt, na twee jaar loondoorbetaling, een werknemer die dan niet arbeidsongeschikt is nog drie tot vijf jaar begeleid voor werkhervatting. Het gaat om mensen met vaak nog wel enigerlei medische problematiek. Wie is het meest aangewezen voor begeleiding?
- De private arbodienstverlener die – onder regie van de werkgever – de eerste twee jaar begeleidde? Dat zou continuïteit in sociaal-medische begeleiding dienen.
- Of toch UWV, zoals Octas suggereert? In aanbesteding aan derden?
Het blijven interessante tijden voor de arbosector.