Toenmalig minister Koolmees vroeg in juni 2021 advies aan de SER. Cijfers over gezondheidsproblemen die zijn toe te schrijven aan werk “zijn al jaren zorgelijk hoog”. Met een Arbovisie 2040 wilde hij een trendbreuk realiseren “waaraan door zowel werkenden als werkgevers invulling wordt gegeven.” Is daartoe een convenant met stakeholders denkbaar? De bewindspersoon verzocht de SER advies te geven uiterlijk 1 december 2021.
Op 10 mei 2023 publiceerde de SER een concept advies: “Naar een werkend arbostelsel voor iedereen, Arbovisie 2040 deel 1”. Het document wordt nog besproken en vastgesteld in een plenaire SER-vergadering. Met openbaarmaking van een concept drukken sociale partners in de SER gewoonlijk vertrouwen uit dat hun achterban de beleidslijn zal onderschrijven.
Trendbreuk
De tekst is te duiden als een trendbreuk. De SER zet zich af tegen de werkwijze van de laatste twee a drie decennia: “De SER is van mening dat het beleid van de afgelopen jaren gericht op zelfregulering en stimuleringsprogramma’s onvoldoende effectief is gebleken om de arbeidsomstandigheden te verbeteren. Het beleid dient zich veel meer te richten op het bevorderen van preventie op alle mogelijke niveaus en op naleving en handhaving van de arboregels.” (blz. 6).
Vragen
Het onderstaande bevat hoofdpunten van wat de SER als prioriteiten voor de korte termijn ziet. Tussen de regels door is kritiek te lezen op arbodienstverleners. Het geheel roept vooral vragen op. Wat wil de SER op lange termijn? De SER noemt richtingen voor wat ze wil behandelen in het advies deel II. Komen daarin aanpassingen in het stelsel? Hoe verhouden SER-voornemens zich tot het werk van de Octas, de Onafhankelijke Commissie Toekomst ArbeidsongeschiktheidsStelsel? Is er sprake van competitie tussen de SER (waarin sociale partners zitten?) en de Octas (zonder sociale partners)? Daarover meer in de KoM-nieuwsbrief van 30 mei.
Hoofdpunten van SER-prioriteiten voor de korte termijn
Meer inzet inspectie
Het concept advies bevat concrete voorstellen om dit handen en voeten te geven, zoals
– het beboetbaar maken van artikel 12 van de wet: ontbreken van samenwerking en overleg met medezeggenschap of belanghebbende werknemers moet tot een boete kunnen leiden; de werkgever moet schriftelijk aan de Arbeidsinspectie verklaren dat hij zulk overleg heeft gevoerd bij het opstellen van de RI&E;
– aanschrijven van bedrijven door de inspectie, om als zij nog geen RI&E hebben, eerst een start-RI&E in te vullen en naar de inspectie op te sturen;
– digitaal melden door bedrijven van hun volledige RI&E en het basiscontract met de arbodienstverlener;
– werkgevers moeten op basis van de RI&E in het basiscontract expliciteren op welke wijze preventie vorm krijgt en dat zij een budget reserveren voor preventieactiviteiten;
– de SER wil een onderzoeksplicht van de Arbeidsinspectie als een bedrijfsarts of andere kerndeskundige deze verzoekt om een onderzoek in te stellen naar een ongezonde of onveilige situatie op de werkvloer.
Maatwerkregeling
In het verleden verwoordde de SER meermalen ongenoegen over de maatwerkregeling arbodienstverlening. Dat klinkt nu nog maar beperkt door: “De SER vindt dat het in de toekomst niet mogelijk moet zijn om een basiscontract met alleen een zelfstandige bedrijfsarts af te sluiten als uit de RI&E blijkt dat andere kerndeskundigen nodig zijn om invulling te geven aan het arbobeleid.”
Bedrijfsartsen, taakdelegatie
“Werkgevers en arbodienstverleners kunnen zelf hun arbobeleid op peil houden door in te zetten op de bestaande mogelijkheden van verantwoorde taakdelegatie. Structurele inzet van kerndeskundigen anders dan de bedrijfsarts, betere samenwerking en innovatie kunnen kansen bieden om met het tekort aan bedrijfsartsen om te gaan.”
Melding van beroepsziekten
Melding zou moeten worden gedaan bij de Arbeidsinspectie. De SER bepleit verder het beboetbaar maken van het niet-melden van een beroepsziekte door de bedrijfsarts aan het Nederlands Centrum voor Beroepsziekten.
KoM-documentatie: download de PDF met arborelevante selectie van teksten van het concept SER-advies 230518 selectie uit concept SER-advies arbostelsel 10 mei 2023
